Vai trò của dữ liệu số trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ công

📌 1. Dữ liệu số là “nền tảng” của chính phủ số

1. Dữ liệu số là “nền tảng hoạt động” của Chính phủ số

• Dữ liệu số là mọi thông tin của công dân, doanh nghiệp, tổ chức được thu thập, số hóa, lưu trữ, xử lý trên nền tảng công nghệ.

• Trong mô hình Chính phủ số, dữ liệu đóng vai trò là “hệ thần kinh trung ương”, giúp:

  • Hiểu rõ nhu cầu của người dân

  • Ra quyết định điều hành chính sách linh hoạt

  • Kết nối liên thông giữa các ngành, lĩnh vực

Nếu không có dữ liệu đầy đủ, chính xác và kịp thời, mọi giải pháp chuyển đổi số đều trở nên hình thức.

---

2. Tăng tốc độ xử lý và giảm thủ tục trùng lặp

• Dữ liệu giúp tự động điền thông tin đã có sẵn (họ tên, địa chỉ, mã số thuế…), tránh việc người dân phải kê khai nhiều lần.

• Khi dữ liệu được đồng bộ, liên thông giữa các bộ ngành (dân cư, y tế, thuế, giáo dục, đất đai…), quy trình xử lý sẽ:

  • Nhanh hơn: Giảm thời gian từ vài ngày xuống vài giờ hoặc vài phút

  • Ít lỗi hơn: Không phải nhập tay, giảm sai sót

  • Thuận tiện hơn: Người dân có thể xử lý trực tuyến toàn bộ quy trình

📌 Ví dụ thực tiễn:

• Người dân dùng CCCD gắn chip để tra cứu thông tin BHYT, lý lịch tư pháp mà không cần nộp giấy tờ kèm theo.

• Hệ thống tự phát hiện trùng lặp hồ sơ khai sinh, khai tử, tạm trú.

---

3. Cá nhân hóa dịch vụ – “phục vụ đúng người, đúng lúc”

Dữ liệu số giúp các hệ thống dịch vụ công “hiểu người dân” hơn:

• Phân loại theo nhóm độ tuổi, tình trạng hôn nhân, nghề nghiệp…

• Dự báo nhu cầu dịch vụ trong tương lai (VD: trẻ sắp vào lớp 1 sẽ cần đăng ký nhập học)

• Gửi thông báo tự động, đúng đối tượng, như:

  • Nhắc lịch tiêm chủng

  • Cảnh báo sắp hết hạn hộ chiếu

  • Hỗ trợ người dân vùng thiên tai

🎯 Điều này nâng cao mức độ hài lòng của người dân vì được phục vụ tận tâm, chính xác và đúng lúc.

---

4. Minh bạch hóa quy trình – Giảm tiêu cực, tăng lòng tin

Dữ liệu số giúp giám sát toàn bộ quy trình xử lý hồ sơ:

• Ai tiếp nhận – ai xử lý – xử lý trong bao lâu – có đúng quy định hay không

• Mọi thao tác đều có dấu vết điện tử, không thể sửa xóa tùy ý

⚖️ Kết quả:

• Cán bộ làm việc cẩn trọng hơn vì biết mình đang bị giám sát

• Người dân yên tâm hơn vì hồ sơ được xử lý đúng người, đúng hạn

---

5. Tăng năng lực phân tích và hoạch định chính sách công

• Từ dữ liệu về tần suất sử dụng dịch vụ, phản ánh kiến nghị, nhu cầu phát sinh... chính quyền có thể:

  • Phát hiện các vấn đề lặp lại (VD: 1 phường có nhiều phản ánh về ô nhiễm)

  • Phân tích xu hướng (VD: dân số già hóa → cần điều chỉnh chính sách y tế)

  • Ưu tiên đầu tư nguồn lực đúng nơi cần thiết nhất

🧩 Dữ liệu giúp nhà nước từ “quản lý bị động” chuyển sang “quản trị chủ động, linh hoạt và thông minh.”

---

6. Tạo điều kiện cho tự động hóa và trí tuệ nhân tạo

• Khi dữ liệu đã đầy đủ và đúng chuẩn, các công nghệ như:

  • AI (trí tuệ nhân tạo)

  • RPA (tự động hóa quy trình)

  • Chatbot thông minh

  …sẽ được tích hợp vào hệ thống hành chính công để:

  • Trả lời người dân 24/7

  • Phân loại hồ sơ tự động

  • Gợi ý cách xử lý dựa trên dữ liệu tương tự trước đó

💡 Ví dụ: Một chatbot tư vấn thủ tục hành chính có thể hỗ trợ 1.000 người dân/ngày mà không cần thêm nhân lực.

---

7. Thách thức khi sử dụng dữ liệu số trong hành chính công

Để phát huy tối đa vai trò, cần vượt qua các rào cản như:

• Chất lượng dữ liệu: còn thiếu, sai, phân mảnh, không cập nhật thường xuyên

• Thiếu tiêu chuẩn chung về dữ liệu dùng chung giữa các ngành

• Lo ngại về bảo mật và quyền riêng tư

• Năng lực phân tích dữ liệu yếu, nhất là ở cấp cơ sở

---

✅ Kết luận

“Dữ liệu không chỉ là thông tin, mà là nguồn lực sống còn cho một nền hành chính công hiện đại.”

Khi được thu thập, bảo vệ và khai thác hiệu quả, dữ liệu số sẽ là “chìa khóa” nâng tầm dịch vụ công, giúp chính quyền phục vụ người dân nhanh hơn, thông minh hơn và minh bạch hơn.