Chuyển đổi số sau sáp nhập đơn vị hành chính, không chỉ là nhiệm vụ, mà là điều kiện để bộ máy vận hành

 Chuyển đổi số đã trở thành công cụ đột phá thúc đẩy giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới”, tạo ra hệ sinh thái dịch vụ công thống nhất, thuận tiện và hiệu quả. Điều đó không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn là xu hướng tất yếu để nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ công.

Trong tiến trình tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết Trung ương và chủ trương sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh, nhiều địa phương đang bước vào giai đoạn cao điểm của việc bỏ cấp huyện, thành lập xã mới, điều chỉnh địa giới hành chính. Đây không chỉ là thay đổi về địa lý – tổ chức, mà là cuộc tái thiết toàn diện về cách thức vận hành chính quyền, trong đó chuyển đổi số là điều kiện bắt buộc để bộ máy mới có thể hoạt động trơn tru, hiệu quả ngay từ ngày đầu, tháng đầu.

Bài toán đặt ra không chỉ là làm sao để không bị gián đoạn trong xử lý công vụ, mà xa hơn là tận dụng sáp nhập như một cơ hội để kiến tạo mô hình chính quyền số hiện đại, liền mạch, dữ liệu hóa toàn diện. Để làm được điều đó, cần đồng bộ ba trụ cột: Hạ tầng – Con người – Hệ thống.

Hạ tầng công nghệ phân tán – điểm nghẽn trong sáp nhập hành chính

Tại nhiều địa phương, hạ tầng công nghệ cấp xã hiện vẫn đang tồn tại nhiều bất cập, mỗi xã một kiểu, mạng nội bộ lắp đặt manh mún, thiết bị đầu cuối cũ kỹ, và phần mềm hành chính chưa đồng bộ… dẫn đến tình trạng “đứt gãy thông tin” khi sáp nhập. Khi bộ máy hành chính mới được thành lập, hệ thống công nghệ cũ không còn phù hợp, khiến cán bộ không thể thao tác trên phần mềm, xử lý hồ sơ bị chậm trễ, và người dân bị ảnh hưởng trực tiếp khi thực hiện thủ tục hành chính. Nguy cơ tạm thời “tê liệt công vụ” trong giai đoạn chuyển tiếp là hoàn toàn có thật nếu không nhanh chóng tái cấu trúc hạ tầng ngay từ đầu.

Vì vậy, các địa phương cần khẩn trương lập phương án và gấp rút thực hiện chuẩn hóa mạng nội bộ, đường truyền Internet, thiết bị công nghệ và bảo mật thông tin tại các xã mới thành lập, đảm bảo yêu cầu tối thiểu để cán bộ, công chức, viên chức làm việc ngay.

Đào tạo cán bộ sau sáp nhập – điều kiện tiên quyết để bộ máy vận hành trơn tru

Sau sáp nhập, nhiều cán bộ phải tiếp cận hệ thống phần mềm mới, quy trình hành chính mới và môi trường làm việc số hóa hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng chuyển đổi tư duy và thành thạo kỹ năng công nghệ. Đặc biệt ở các xã vùng sâu, trình độ công nghệ số còn hạn chế, việc “Chờ người hướng dẫn” hay “in ra giấy rồi nhập lại” vẫn còn phổ biến. Việc không tổ chức đào tạo bài bản, hỗ trợ công nghệ sát sao sẽ dẫn đến hệ lụy: công việc đình trệ, sai sót trong xử lý, giảm hiệu quả cải cách hành chính và ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp.

Vì vậy, các địa phương cần chủ động tổ chức tập huấn cấp tốc, cung cấp tài liệu hướng dẫn đơn giản, triển khai tổ hỗ trợ công nghệ tại chỗ, đồng thời ứng dụng AI trợ lý ảo để hỗ trợ cán bộ tra cứu, thao tác và xử lý tình huống nhanh. Đào tạo không chỉ giúp cán bộ “biết dùng phần mềm” mà quan trọng hơn là chuyển đổi tư duy làm việc số hóa, minh bạch, phục vụ người dân theo thời gian thực.

Hợp nhất phần mềm, kiến trúc hệ thống – nền tảng cho quản trị liên thông, dữ liệu xuyên suốt

Sáp nhập không chỉ là việc sáp nhập con người, mà còn là sáp nhập cả một “hệ  sinh thái công nghệ” đã tồn tại lâu dài,  trong đó các phần mềm chuyên ngành, hệ thống văn thư, quản lý tài sản, hộ tịch… được thiết kế theo địa chỉ hành chính cũ. Nếu không sớm điều chỉnh, rủi ro xung đột dữ liệu, trùng lặp, mất kết nối và sai lệch thông tin là rất lớn. Do đó, yêu cầu cấp thiết là phải rà soát các phần mềm đang vận hành, thống nhất sử dụng phần mềm dùng chung sau sáp nhập, chuẩn hóa mã định danh hành chính mới, tích hợp dữ liệu cũ vào hệ thống mới có kiểm soát, đối soát kỹ lưỡng. Đặc biệt, cần xây dựng, kiến trúc lại hệ thống thông tin nội bộ phù hợp với mô hình “không còn cấp huyện”, đảm bảo từ cấp xã kết nối thẳng với tỉnh, sử dụng trục tích hợp LGSP, dữ liệu được cập nhật liên thông và truy xuất xuyên suốt, phục vụ tốt công tác điều hành, thống kê, báo cáo và giám sát.

Sáp nhập – không chỉ tinh gọn bộ máy mà còn là bước chuyển đổi số toàn diện

Sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ là một hoạt động tổ chức bộ máy, mà là cơ  hội chiến lược để chuyển đổi số một cách căn cơ và bài bản từ gốc rễ. Nếu không chuẩn bị đầy đủ hạ tầng, không nâng cao năng lực cán bộ, không hợp nhất hệ thống phần mềm, thì chính quyền số sẽ khó hình thành và bộ máy mới có nguy cơ rơi vào tình trạng “tái thủ công hóa”.

Ngược lại, nếu làm tốt ba trụ cột: Hạ tầng – Con người – Hệ thống, thì quá trình sáp nhập sẽ trở thành bước đệm vững chắc để xây dựng một chính quyền vận hành dựa trên dữ liệu, thời gian thực, minh bạch và phục vụ hiệu quả hơn.

Nguồn: qrt.vn